“Stichting Herstel Halepaden” overgenomen.
Sinds kort (mei 2023) is de “Stichting Herstel Halepaden” (SHH: zie website www.halepaden.nl) ) overgenomen door de “Stichting de Sûkerei”. (zie website: www.desukerei.nl ) Deze overname past perfect in het totaalplaatje want de “Stichting de Sûkerei” heeft eerder al de “Stichting Dorpsherstel Dantumadeel” en de “Oudheidkamer Dantumadeel” overgenomen. Meerdere oudheidkundige zaken zijn hiermee ondergebracht in één stichting.
De halepaden liepen voorheen ten zuiden van de dorpshoofdader Doniawei-Foarwei over de bouwlanden (nu weilanden en woonwijken) . Voor de ruilverkaveling van 1972 bestond nog het “allemansrecht”. Dat betekende dat iedereen het recht had om over andermans erf en landerijen te lopen mits er geen schade toegebracht werd. Juist ten noorden en ten zuiden van deze hoofdader, op de Halen dus, bevonden zich de bouwlanden waarop de cichorei verbouwd werd. Het kaartje van Schotanus uit 1768, maakt duidelijk waarop de verbouw van akkerbouwvruchten en tussen ca 1800 en 1920 ook cichorei, plaats vond.
Mensen waren grotendeels zelfvoorzienend wat hun voedsel-produktie betreft, maar ook voor kleding en andere behoeftes gold dit. Massaproduktie en reizen over grotere afstanden naar je werk bestond nog niet.
Er zijn nog restanten van deze halepaden bewaard gebleven en vanaf de Sûkerei is een kostelijke wandeling te maken over deze halepaden en alternatieve omleidingen.
Als men links afslaat bij het verlaten van het museumterrein komt men eerst langs de voormalige kolk, waar de trekschuiten naar Dokkum aanlagen en konden keren. Hiermee werd het “halffabrikaat” “sûkereibonen” naar de branderijen in Dokkum vervoerd. Nu is het een ponyweitje. Vervolgens komt men dan op de Dantumawoudsterhoek. Allereerst links is dan een parkeerplaats. Precies hier stond vroeger de dorpsherberg, waar de uitbetaling van de karige lonen plaats vond.
Tegenover u, links van de Dammeloane en tot aan de Tsjerkewei stond de grootste Sûkerei van Dantumadiel met wel 6 eesten, waar nu woningen staan. Als u verder naar het oosten wandelt, richting Wâlterswâld ziet u de dubbele woning Doniawei 103/105 staan. Voorheen bestond deze uit 6 sûkerei-arbeiders apartementen. Het kreeg de naam “De nije keamers”; speciaal voor de cichorei arbeiders gebouwd, want het werkvolk moest dicht bij het werk wonen. Ongeveer 100 meter verder slaat u dan rechtsaf, de Johannes-Durksloane in. Nu bevindt u zich meteen al in een landelijk rustgebied en tussen de voormalige bouwlanden, hoewel de Centrale As u dat gevoel niet meer geeft. Op de plekken waar nu 3 nieuwe grote huizen staan, stonden voorheen kleine arbeiderswoninkjes, waarvan nr. 6 op bijgaande foto is afgebeeld.
Rechts naast deze woning liep voorheen het halepad over de bouwlanden richting het westen. Nu zult u nog even verder door moeten wandelen voorbij nr. 8, een gerestaureerd woudboerderijtje, tot aan de routewijzer. Vanaf hier is het halepad bewegwijzerd en vind u informatie op de lessenaar-borden, evenals een QR-code om te scannen met uw smartphone.
U hebt drie mogelijkheden om de route in te korten, nl. via de Dammeloane, het Fermanjepaad of de Haadwei. De weg terug spreekt voor zichzelf. Wij wensen u een prettige wandeling toe.
